معرفی کتاب کارنامه اسلام

 کتاب کارنامه اسلام، یک فصل درخشان تاریخ انسانى است، نه فقط از جهت توفیقى که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانى یافته اند بلکه به سبب فتوحاتى که آنها را موفق کرد به ایجاد یک دنیاى تازه، وراى شرق و غرب قلمرو اسلام که در واقع نه شرق بود نه غرب. فتح اسلام البته با جنگ حاصل شد، اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود. مخصوصاً اهل کتاب (یهود ، نصارا ، مجوس و صابئین)، حتی بت پرستان اروپا، هند و تبت هم با پرداخت جزیه در قلمرو اسلامی در صلح و آرامش بسر برند. در هر صورت اسلام، در قلمرو و سرزمین های فتح شده انتشار و قبول می یافت به دلیل مقتضیات و اسباب گوناگون اجتماعی و پیشرفت نظامی اعراب

کتاب کارنامه اسلام، یک فصل درخشان تاریخ انسانى است، نه فقط از جهت توفیقى که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانى یافته اند بلکه به سبب فتوحاتى که آنها را موفق کرد به ایجاد یک دنیاى تازه، وراى شرق و غرب قلمرو اسلام که در واقع نه شرق بود نه غرب. فتح اسلام البته با جنگ حاصل شد، اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود. مخصوصاً اهل کتاب (یهود ، نصارا ، مجوس و صابئین)، حتی بت پرستان اروپا، هند و تبت هم با پرداخت جزیه در قلمرو اسلامی در صلح و آرامش بسر برند. در هر صورت اسلام، در قلمرو و سرزمین های فتح شده انتشار و قبول می یافت به دلیل مقتضیات و اسباب گوناگون اجتماعی و پیشرفت نظامی اعراب. این پیشرفت های نظامی در زمان خلفای راشدین قوت بیشتری یافت . محرک اعراب در این امر در درجه اول شاید امید کسب غنیمت بود اما اجر اخروی که مجاهده در راه خدا متضمن آن بود نیز مورد توجه بود. عراق، شام، فلسطین و سوریه یکی پس از دیگری فتح شدند. مصر هم از دست بیزانس بیرون آمد. در دنباله غزوات پیامبر (صلی ا… علیه و آله ) و بلافاصله بعد از وفات ایشان ماجرای فتوح از دفع اهل رده (اعراب مرتدی که از پرداخت زکاتَ سر باز می زدند) در خلافت ابوبکر شروع شد. و چندی بعد در عراق به فتح تیسفون، فارس، خراسان و ماوراء النهر. این فتوحات، که تا حدی به تقدیر الهی یا معجزه اسلامی تعبیر شد، به این سبب به راحتی ممکن می شد که همه جا در قلمرو ایران و بیزانس مقدم مهاجمان را عامه مردم با علاقه استقبال کردند . بیزانس ها چون در مصر از سوریه هم منفور تر بودند ۱۰ هزار سرباز مسلمان کافی بود برای فتح مصر. بدینگونه هنوز یک ربع قرن از هجرت پیامبر (صلی ا… علیه و آله) نگذشته بود که بیرون از جزیره العرب، از تیسفون ساسانی گرفته تا اسکندر بیزانسی همه در تصرف قلمرو اسلام بود با بانگ اذان که شهادت می داد به وحدانیت خداوند و رسالت حضرت محمد (صلی ا… علیه وآله). خلافت شیخین صرف نظر از منشأ کارنامه اسلام، یک فصل درخشان تاریخ انسانى است، نه فقط از جهت توفیقى که مسلمین در ایجاد یک فرهنگ تازه جهانى یافته اند بلکه به سبب فتوحاتى که آنها را موفق کرد به ایجاد یک دنیاى تازه، وراى شرق و غرب قلمرو اسلام که در واقع نه شرق بود نه غرب. فتح اسلام البته با جنگ حاصل شد، اما نشر اسلام در بین مردم کشورهای فتح شده به زور جنگ نبود. مخصوصاً اهل کتاب (یهود ، نصارا ، مجوس و صابئین)، حتی بت پرستان اروپا، هند و تبت هم با پرداخت جزیه در قلمرو اسلامی در صلح و آرامش بسر برند. در هر صورت اسلام، در قلمرو و سرزمین های فتح شده انتشار و قبول می یافت به دلیل مقتضیات و اسباب گوناگون اجتماعی و پیشرفت نظامی اعراب. این پیشرفت های نظامی در زمان خلفای راشدین قوت بیشتری یافت . محرک اعراب در این امر در درجه اول شاید امید کسب غنیمت بود اما اجر اخروی که مجاهده در راه خدا متضمن آن بود نیز مورد توجه بود. عراق، شام، فلسطین و سوریه یکی پس از دیگری فتح شدند. مصر هم از دست بیزانس بیرون آمد. در دنباله غزوات پیامبر (صلی ا… علیه و آله ) و بلافاصله بعد از وفات ایشان ماجرای فتوح از دفع اهل رده (اعراب مرتدی که از پرداخت زکاتَ سر باز می زدند) در خلافت ابوبکر شروع شد. و چندی بعد در عراق به فتح تیسفون، فارس، خراسان و ماوراء النهر. این فتوحات، که تا حدی به تقدیر الهی یا معجزه اسلامی تعبیر شد، به این سبب به راحتی ممکن می شد که همه جا در قلمرو ایران و بیزانس مقدم مهاجمان را عامه مردم با علاقه استقبال کردند . بیزانس ها چون در مصر از سوریه هم منفور تر بودند ۱۰ هزار سرباز مسلمان کافی بود برای فتح مصر. بدینگونه هنوز یک ربع قرن از هجرت پیامبر (صلی ا… علیه و آله) نگذشته بود که بیرون از جزیره العرب، از تیسفون ساسانی گرفته تا اسکندر بیزانسی همه در تصرف قلمرو اسلام بود با بانگ اذان که شهادت می داد به وحدانیت خداوند و رسالت حضرت محمد (صلی ا… علیه وآله). خلافت شیخین صرف نظر از منشأ حق یا ناحق آنها ( که باعث اختلاف و ایجاد دو فرقه ی شیعه و سنی شد ) نوعی بود که هم امر به صلح می کرد و هم جنگ …

کارنامه ا علم طب و بیمارستان ها

وقتی طب از دست سریانی ها به دست مسلمین افتاد تحقیق و مطالعه در آن جنبه جدی تر و دقیق تر گرفت . بجای رساله های کوتاه علمی که معمول سریانی ها بود ، دائره المعارف های جامع طبی بوسیله مسلمین تألیف شد . به طورمثال : کثرت و شیوع انواع بیماری های چشم در مناطق واقع در قلمرو اسلام البته سبب عمده بود در جلب توجه اطباء چشم پزشکی و علوم وابسته به آن . در سایر رشته های طب هم مسلمین کار های ابتکاری

انجام داده اند مثلاً زکریای رازی در تفاوت بین آبله و سرخک اولین مباحث را مطرح کرد ، عظیم ترین اثر علمی در طب اسلامی قانون ابن سینا که نیز دایره المعارف طبی لست ، ابن رشد نشان داد که یک تن دوبار آبله نمی گیرد و ابن الخطیب مشهور به لسان الدین در رساله طاعون خویش نشان داد که این بیماری واگیرست ،

و ابن النفیس دمشقی حرکت خون را در ریه بیان کرد . در باره جزام ، آبله ، سرخک ، مامائی و قابلگی اول بار مسلمین توفیقاتی یافتند .

شاید امروز بعضی چنان پندارند که نظریه بهداشت بوسیله ورزش یک تئوری جدید است در صورتیکه ابن سینا در کلیات قانون خود در این باب با دقت و تفصیل تمام سخن گفته است . اولین بیمارستانی هم که مسلمین تأسیس کردند ظاهرا ًدر دوره هارون الرشید بود .

بیمارستان های اسلامی غالباً مبتنی بر اوقاف اهل خیر بود و حتی برای تیمار دیوانگان هم دار المجانین وجود داشت به علاوه به بیماران بهبود یافته در هنگام خروج مبلغی هم داده می شد تا بیمار بعد از خروج بلافاصله بزحمت نیفتد .

داروسازی و علوم طبیعی

در بیمارستان ها که انواع شربت ها ، حبها ، معجونها ، و تریاق ها مورد استعمال و حاجت مدام می بود ، تعلیم ادویه مرکبه و نیز شناخت مفردات طبی اهمیت تمام داشت . تنوع اقلیم و وسعت قلمرو اسلام که از حد چین تا آندلس ادامه داشت مسلمین را بیش از یونانی ها با انواع ادویه مفرده آشنا کرد به طور مثال ابن بیطار که برای تحقیق در انواع نباتات طبی در آندلس ، شمال آفریقا ، مصر ، سوریه و آسیای صغیر مسافرت ها کرد 1400 نوع از ادویه مفرده را در کتاب الجامع فی الادویه المفرده خویش برمی شمرد که شاید بیش از دویست قسم آن تازگی دارد و مخصوص است به مسلمین در اسپانیا . مطالعات مسلمین راجع به نباتات نه فقط در کتاب بلکه مخصوصاً در طبیعت انجام می شد و نه تنها برای علم طب بلکه برای علم فلاحت و و حتی صنعت هم موثر بود . در واقع ایجا بود که برای اولین بار مسأله مجموعه نباتات محلی مطرح شد و گردشهای تحقیقی به قصد نبات شناسی انجام شد .